Çocuklarda Öz Bakım Becerilerini Teşvik Etmenin Yolları

Çocukların bağımsız olma ve her şeyi kendi başlarına yapma dürtüleri vardır. Bu, normal çocuk gelişiminin sağlıklı bir parçasıdır. Çocuklar büyüdükçe, daha fazla görev yapmayı öğrenirler. Özellikle anaokulunda öz bakım becerileri desteklenen çocuklar, bu yeterliliğin gururuyla, yaşamın diğer alanlarında daha çok ‘ben kendim yapacağım’ demeye başlar. Ebeveynler ve çocuklara öz bakım becerileri verenler, çocukların mümkün oldukça kendi sorumluluklarını almalarına fırsat vererek ve onları teşvik ederek, öz yeterliklerinin artmasına yardımcı olabilirler. Ebeveynlerin çocukları için bir şeyleri yapmaları daha hızlı ve daha temiz olabilir; ancak çocukların kendileri için bir şeyler yapmaları çok daha öğreticidir. Çocuklar beslenme ve giyinme gibi öz bakım becerilerini kendi kendilerine uyguladıklarında, ince ve kaba motor becerilerini geliştirirler ve yeni şeyler deneyebilme özgüvenini kazanırlar. Bu bir yandan çocukların özgüvenini inşa ederken bir yandan da bağımsızlıklarından gurur duymalarına yardımcı olur.

Dört çeşit öz bakım becerisi vardır:

Kendi yemeğini kendi yeme

Bağımsız beslenme becerilerini geliştirmenin en iyi yolu, kendi kendine beslenmenin normal

gelişim aşamalarını takip etmektir. Bebekliklerinden itibaren kendi yemeklerini yemelerine

teşvik edin. Daha büyük bebeklere atıştırmalık boyutlarda gıdalar sunarak başlayabilirsiniz.

Bir kaşık / çatal verin ve çocuklara pratik yapmaları için bolca zaman tanıyın. Çocukların

yemek zamanlarında mümkün olduğunca bağımsız olmalarına izin verin. Onlara başarılı

olmaları için ihtiyaç duydukları araçları sunun: Dökümeler için, masaya takılan kaseler, çocuk

boy mutfak eşyaları ve kulplu ya da ağızlı küçük bardaklar kullanabilirsiniz. Çocukların

yemek yemeği kendileri denemelerini teşvik edin, ancak hüsrana uğramamaları için

gerektiğinde yardım ve teşvik sağlayın.

Giyinme ve Hazırlanma

Çocukları kendi başlarına giyinmeye ve hazırlanmaya teşvik ederken sadece minimum

yardımı sağlayın. Öncelikle küçük çocukların çoraplarını giyip çıkarmaları, çocuk bezini

çıkardıktan sonra pantolonlarını çekmeleri ve giysilerinin kollarını geçirmelerine yardım

etmeye teşvik ederek başlayın. Çocuklarınız büyüdükçe, kendileri giyinmeleri için onları

cesaretlendirin, ancak fermuar ve düğme ilikleme gibi zorlu adımlarda yardımcı olun.

Anaokulu sürecinde çocuklarınızın giymek istediği kıyafeti seçmesine fırsat verin. Seçme

hakkının değerli oluşu kadar; hazırlık, mevsime uygun kıyafet seçimi, uygun sürede

hazırlanabilme gibi beceriler zaman içerisinde planlama ve organizasyon becerilerini

geliştirecektir.

Hijyen ve Tuvalet

Çocukların tuvalete hazır oluş belirtilerini gözlemleyin. Klozeti kullanmayı, klozet oturağına binip inmeyi, kıyafetlerini yukarı ve aşağı çekmeyi, ellerini bağımsız olarak yıkamayı öğrenmesi için teşvik edin. Ayrıca çocuklara öğle yemeğinden ve ara öğünlerden sonra

dişlerini nasıl fırçalayacaklarını öğretin. İhtiyaç duymaları halinde çocuklarınıza destek ve

yardım için hazır olun. Çocukları günlük hijyen rutinlerine dikkat etmeye ve tuvaleti bağımsız

olarak kullanmaya teşvik etmek, nasıl daha bağımsız ve kendi kendine yeterli olacaklarını

öğrenmelerine yardımcı olur.

Masa kurma, oyuncak toplama gibi günlük işlere yardım etmek.

Çocukları temizliğe yardım etmeye teşvik edin. Küçük çocuklara masanın üzerine peçete dizme veya mutfak eşyaları yerleştirme sorumluluğu verin. Tabakları düşürmeden taşıyacak kadar büyüdüklerinde ise yemek masasından kendi tabaklarını taşımaya başlamaları için teşvik edin. Çocuklar 4 yaşından önce düzenli ev işlerine dahil olduklarında, erken yetişkinlik

döneminde yardım etme deneyimi olmayan çocuklara göre öz yeterlikleri daha yüksek olma

eğilimindedir.

Öz bakım becerilerinin gelişmesine odaklanmak, harcanan zamana ve çabaya değecektir. Başarının sırrı, çocuklara yaşlarına uygun deneyimler vermek ve çocukların başarılı olmalarına yardımcı olmak için uygun destekleri sağlamaktır. Ebeveynler ve bakım verenler, çocuklara öz bakım becerilerini geliştirmeleri için fırsatlar sunmalı ve onlara bu önemli görevler üzerinde çalışmaları için bolca zaman vermelidirler. Tüm bunların yanında yetişkinlerin çocuklar için önemli rol modelleri olduğunu unutmayın. Öz bakım becerilerini çevredeki yetişkinlerin nasıl yaptığını izleyen çocuk bunları modelleyecek ve bizi izleyerek çok şey öğrenecektir.

Kaynak: https://childcare.extension.org/ways-to-encourage-self-help-skills-in-children/