Ebeveyn Tutumları

Sosyal çevremiz hayatımızda önemli bir rol oynamaktadır. Çevre, yaşam ve davranış biçimimizi etkilemektedir. Ebeveynler bir çocuğun doğumundan itibaren yaşadığı temel sosyal çevreyi oluşturmaktadır. Ebeveyn tutumu ise ebeveynlerin çocuklarına bakış açısını

ifade etmektedir. Ebeveynlerin düşünce yapısını belirtir ve bir çocuğun yaşamına katılımlarını

ölçer. Çocukların seçimleri, eylemleri, tepkileri, davranışları ve genel kişilikleri üzerindeki

etkilerini dikkate alır. Ebeveyn tutumları, destekleyici olmaktan baskıcı olmaya kadar değişir.

Bir çocuğun endişelerine olumlu bir bakış açısı sağlıklı olabilirken, olumsuz bir tutum çocuğun gelişimi ve büyümesi üzerinde çeşitli olumsuz etkilere yol açar.

Ebeveynlik Türleri:

İzin verici-hoşgörülü ebeveynlik:

İzin verici- ihmalkâr ebeveynlik: Çocuk çok az bakım veya rehberlik alır ve ilgi görmeden

kaçınılabilir hisseder. İhmalkar ebeveynlik her zaman kasıtlı değildir, bazen bir ebeveynin

sorunlarından kaynaklanır. Ortak özellik, ebeveynlerin çocuklarının meselelerine ilgi duymamasıdır, bu da çocuğun endişelerine düşük yanıt verme ve dahil olmama nedeniyle düşük talepkarlık ile sonuçlanır. İhmalkar ebeveynlik tutumu yaşayan çocuklar, yaşamla ilgili konularda genellikle zor zamanlar yaşarlar.

Demokratik Ebeveynlik:

Çocuğa yönelik koşulsuz sevgi ve saygıgösterilen, çocuğun ilgi ve eğilimlerine önem verilen, gelişim dönemine göre çocuğun kendisi ile ilgili olarak bazı kararlar almasında çocuğun desteklenmesine katkıda bulunan, çocuğun fikirlerine saygılı olan, güven sağlayan tutarlı ve kararlı anne baba tutumuna sahip ebeveyn tutumudur. Çocukların kişilik gelişimi için en ideal tutum olarak görülmektedir. Bu tutum neticesinde ebeveynler hem çocuklarını kontrol altında tutmakta hem de çocukların ihtiyaçlarını gerçekleştirme olanağına sahip olmaktadırlar. Ebveynlerin tutarlı davranışlar sergilemesi, kararlı ve güvenli bir ortam oluşmasına aynı zamanda bazı sınırlar içerisinde çocukların sorumluluk bilincinin gelişmesine olanak tanınmaktadır.

Otoriter Ebeveynlik:

Ebeveynlerin çocuklarından kendi arzularına göre davranılmasının istendiği, anne babanın beklentisi haricinde davranılması durumunda sıklıkla ceza yöntemine baş vurulduğu, çocukların gelişim aşamalarının, gereksinimlerinin ve kişilik özelliklerinin önemsenmediği ebeveyn tutumu, otoriter ebeveyn tutumu olarak adlandırılmaktadır. Çocuklarda bağımsız kişilik gelişimine olanak tanımayan otoriter ebeveyn tutumu, özellikle çocuklarda benlik saygısını fazlaca düşürmekte ve saldırganlık davranışının yoğunluğunun arttığı fark edilmektedir.

Ebeveynler nasıl bir tutum sergilemeli?

Ebeveynler, çocuklarına karşı olumlu bir tutum benimsemeye çalışmalıdır. Çocuklarının endişelerinden sorumlu olmalı ve arkadaşça, destekleyici bir ortam sağlamalıdırlar. Düşük talepkar olmayı ve fikir ve önerilerini anlamayı takip edebilirler. Disiplinli ve akılcı olurken ihtiyaçlarını giderebilirler. Bazı kararlarda katı olmak gereklidir, ancak çocukların kabul edebileceği ve anlayabileceği makul faktörleri de korumak gerekir. Her şeyin fazlası zararlıdır, dolayısıyla meselelere hakim olmakla bazı kararların hakimi olmak arasında bir denge kurmak gerekir. Bu küçük şeylerle ilgilenmek çok yardımcı olabilir. Ebeveynlerin davranışlarındaki bazı küçük değişiklikler, çocuğun yetiştirilme tarzını büyük ölçüde etkileyebilir. Bu sayede, ilerleyen yaşlarda anne ve babalarından istedikleri desteği ve şefkati daha fazla hissedeceklerdir.

Ebeveyn Tutumları

Uzm. Kln Psk. Özge Sarıkaya